EFES HARİTASI İLE BİRLİKTE NİHAİ EFES REHBERİ

Efes, sizi İstanbul, Kapadokya ve Pamukkale gibi diğer kültürel merkezlerle buluşturan ünlü üçgenin bir parçasıdır. Roma döneminde Küçük Asya’nın başkenti olan Efes, bugün de hem Türkiye’nin hem de Avrupa’nın en kapsamlı klasik metropolüdür.

Kısacası, Türkiye’ye gitmişken Efes’i ziyaret etmeyi ihmal etmeyin. Efes’e bu rehberle giderseniz, kalabalıklardan kaçınarak, sıcakları atlatarak, en güzel fotoğrafları çekeceğiniz fırsatlar yakalayarak ve önemli hiçbir noktayı kaçırmayarak gezinizi en yararlı hale getirebilirsiniz. Size fotoğraflı bir Efes haritası da sunuyoruz.

Efes’e ister tek başınıza, ister tur ile gidin, ama başka hiçbir antik kentte göremeyeceğiniz Teras Evleri’ni de mutlaka gezin.

Ticari Agora’dan Kütüphane Görünümü

EFES: ZİYARET ETMEDEN ÖNCE BİLMENİZ GEREKENLER

Efes, yalnızca büyüklüğü açısından değil, size aynı anda milyonlarca izlenim yaşatması bakımından da son derece etkileyici bir yerdir. Nereye baksanız görecek bir şeyler var gibidir. Özellikle kalabalık saatlerde farklı ülkeden gezginler, oranın hikâyesini anlatan (hatta bağıran) tur rehberleri ve üstüne üstlük bir de sıcak, size fazla gelebilir. Bu nedenle ‘kalabalık saatlerden’ kaçınmanızı öneriyoruz.

Dikkat edeceğiniz diğer bir nokta da buraya hazırlıklı gelmeniz gerektiğidir. Bu rehberle doğru yolu bulacaksınız!? Öncelikle ziyaretinizi nereden başlatacağınıza karar verin: üst kapıdan mı, alt kapıdan mı?

Hadrian Tapınağı Önden Görünüm

HANGİ GİRİŞ KAPISINI TERCİH EDELİM, ÜST MÜ ALT MI?

Efes’in iki giriş kapısı vardır. Selçuk merkezine en yakın giriş olan alt Kapı, tüm tur otobüslerinin de günlük gezginleri beklediği geniş bir otoparka sahiptir. Meryem Ana Evi’ne giden yol üzerinde bulunan Üst Kapı’da ise araçlar için park yeri bulunmaz. Ancak otopark olmamasına karşın halen çoğu tur otobüsü antik kente girişi buradan başlatır. Bunun nedeni ise çok basittir: bu girişi kullandığınızda çıkışa doğru yürüyüş daha kolaydır.

Ama aslında alt Kapı’dan girmeye karar verirseniz tırmanılan mesafenin çok da fazla olmadığını görürsünüz. Önerilerimize uyarak günün erken ya da geç saatlerini tercih ettiğinizde, büyük gruplarla yolunuzun kesişmesi sadece kısa bir süreliğine olacaktır. Hangi yürüyüş rotasını seçerseniz seçin, her iki taraftan da çıkabilirsiniz. Buraya kendi aracınızla geldiyseniz, sizi diğer uca götürmek için taksi, at ve at arabası kullanabilirsiniz.

Tabi bizim yaptığımız gibi geldiğiniz yoldan da geri dönebilirsiniz. Aynı yoldan ikinci kez geçerken sindireceğiniz daha birçok şey bulacaksınız. Geziyi kendi başınıza yapıyorsanız her iki kapıdan da temin edebileceğiniz ücretli ‘sesli-rehber’ kullanarak daha fazla bilgi sahibi olabilirsiniz.

Alt Kapı Giriş Şeridi

ASIL GÖRÜLECEK YERLER: ÖNCE Mİ SONRA MI GİTMELİ?

Efes’i kalabalık saatlerde ziyaret etmiyorsanız, planınızı oraya erken saatlerde gidip önce önemli yerleri görmek üzere yapınız. Öğleden sonra geç saatlerde gelirseniz de, önemli yerleri görmeyi, kalabalığın azaldığı ileri saatlere erteleyin. Tabi kalabalıkları seven biriyseniz bu önerileri göz ardı edip bir girişten diğerine boydan boya yürüyebilirsiniz. Ancak Celsus Kütüphanesini, Hadrian Tapınağını ve Herkules Kapısı’ndan Curetes Caddesi’nin manzarasını tek başınıza izlemeyi tercih ederseniz önerimizi dikkate almak en iyisidir!

Mazaeus Mithridates Kapısından Görülen Kütüphane

MÜKEMMEL BİR EFES YOLCULUK REHBERİ & EFES HARİTASI

Sizin için mükemmel bir Efes yolculuk rehberi hazırladığımızı iddia etmek biraz fazla cesurca olur. Çünkü sonuç olarak Efes’e günün hangi saatinde geleceğinizi ve hangi kapıdan giriş yapacağınızı bilemeyiz.

Efes’in simgelerini keşfetmek için haritanın sağ tarafındaki numaralardan yararlanın.

Yine de yer ve zaman açısından en uygun yaklaşıma karar vermeniz için sizlere yardımcı olmaktan vazgeçtiğimizi sanmayın. Efes’i keşfetmeniz için size, önemli yerlerin fotoğraflarını ve bilgiler içeren bir harita da dâhil olmak üzere kısa bir eğitim sunacağız. Bu şekilde siz de size en uygun yaklaşımı seçebileceksiniz.

MERYEM ANA KİLİSESİ

Bu yapı önce bir eğitim ve kültür merkezi olarak kullanılmış. Hıristiyanlık Roma’nın resmi dini olduktan sonra da Meryem Ana’ya adanan ilk kilise olmuş ve bir bazilikaya dönüşmüş. 260 metre uzunluğundaki yapı, Küçük Asya’nın en iyi korunmuş vaftiz bölümüne sahiptir.

Meryem Ana Kilisesi’nde Sütunlar

ARCADIANE (LİMAN) CADDESİ

Bu sütunlu mermer cadde, tiyatro ile öncesindeki limanı birbirine bağlar. Helenistik dönemde inşa edilmiş olan bu yol, şehre denizden giren herkesi etkilemek üzere tasarlanmıştır. Her iki yanında dükkân ve galerilerin yer aldığı 530 metre uzunluğundaki bu caddede, sütun sıralarını aydınlatan 50 adet sokak lambası bulunmaktaydı. Bugün ise, fotoğraflamak için mükemmel bir zaman olan gün batımında mistik bir pırıltıya sahiptir.

Arcadiane Günbatımı

TİYATRO

Tiyatro, 24 bin kişilik oturma kapasitesiyle Efes’in etkileyici bir simgesi haline gelmiştir. Özgün bir Helenistik yapıyken, restorasyon sonrasında bir Roma Tiyatrosuna dönüşmüştür. Yapı sadece eğlence mekânı olarak kullanılmamış, aynı zamanda Aziz Paul’un vaazlarını verdiği yer olarak da işlev görmüştür. Tiyatrolar arasında Efes heybetiyle öne çıkar, ancak tüm dünyada en iyi korunmuş antik tiyatro Antalya’da bulunan Aspendos Tiyatrosu’dur.

Gün Batımında Tiyatro

MERMERLİ YOL

Hadrian Kapısı’na çıkan Mermer Cadde, tiyatro ile Celsus Kütüphanesini birbirine bağlar. Dünyanın ilk reklâmı olduğuna inanılan bir şeyi burada görürsünüz; aynı zamanda insanlığın en eski mesleği  de burada pazarlanmaktadır!?Saklı (ama pek de gizli değil) bir genelevi, Özel Ev’i işaret ediyor. Mermer üzerine belirgin biçimde bir ayak, bir haç, bir kalp, bir kadın, bir cüzdan, bir kütüphane kazınmış ve bir delik açılmış.

Doğal olarak farklı yorumlar var, ama araştırmacılar genellikle şu çizgi civarında birleşiyorlar: kavşağın sol tarafında kadınlardan aşk satın alabilirsiniz! Ayak izi ve delik, bu alışverişi yapmaya uygun olup olmadığınızı test etmeye yarıyor. Ayağınız mermere kazınmış ayak kadar büyük ise yeterli sayılırsınız. Değilse, size daha fazla zenginlik katacak olan kütüphane seçeneği sunuluyor.

ÖZEL EV

Hamam ve umumi tuvaletlerin de içinde bulunduğu Skolastika’nın bir bölümü olan Özel Ev, Agora’nın karşısında bulunuyor. Özel Ev, çoğunluk tarafından buranın öyle olduğuna inanılan genelevin üstü örtülerek ifade edilmesinin adı oluyor. Bu düşünce muhtemelen iri fallusu ile Priapus heykelinin burada bulunmasına dayanıyor; ancak günümüzde ondan geriye fazla bir şey kalmamıştır. İnsan, buranın işlevi hakkında bilgi sahibi olsalardı acaba bazıları o sütunların üzerine çıkarak poz verirler miydi diye düşünmekten de kendini alamıyor.

Özel Evdeki Sütunlar

CELSUS KÜTÜPHANESİ

Efes’in en simgesel yapısıdır diyebiliriz. Dünyaca ünlüdür ve hemen her Türkçe seyahat broşüründe yer alır. Celsus Kütüphanesi, 12 binin üzerinde kitap (parşömen) rulosu ile antik dünyanın üçüncü büyük kütüphanesidir. Roma’nın Asya valisi Celsus ölünce, onu onurlandırmak üzere oğlu tarafından lahdi üzerine yaptırılmıştır.

Nişlerin içindeki, orijinalleri Viyana’ya götürülmüş olan heykeller, Celsus’un erdemlerini temsil eder: akıl, bilgi, idrak ve yiğitlik. Mermer Cadde ile Kütüphane arasındaki alan eskiden oditoryum olarak kullanılmıştır.

Efes: Kütüphane Perspektifi

MAZAEUS – MITHRIDATES KAPISI

Kütüphanenin hemen yanında olduğu için bu kapıyı sıklıkla Celsus Kütüphanesinin fotoğraflarında görürüz. Şehrin ticari merkezine açılan üç tonozlu bir geçit olan kapı adını, onu inşa eden, özgürlüğünü kazanmış iki köleden alır.

TİCARİ AGORA

Efes’in Ticari Agorasında ya da Pazar yerinde, sütunlu galerilerin arkasındaki dükkânlarda çeşitli ürünlerin yanı sıra, deniz yoluyla getirilen, aralarında güzel kızların da olduğu köleler satılırdı. Meydanın sadece boyutu bile ticaret yerinin ne kadar önemli olduğunu göstermeye yetiyor. Ticari Agora, Helenistik dönemden kalma olup sütunlu galerilerle çevrilidir.

Ticari Agora

HADRIAN KAPISI

Mermer Caddenin bittiği yerde bulunan Hadrian Kapısı’ndan geçtiğinizde, Herkules Kapısı’na giden Curetes Caddesi’ne çıkarsınız. Teras evleri (Yamaçevler), bu kapının hemen yanındadır. Bunların üst katmanındaki çıkışları, kapıya geri dönen bir merdivene açılır.

Hadrian Kapısından Celsus Kütüphanesi ve Mermer Yol Manzarası

SKOLASTİKA HAMAMI

Birinci yüzyılda inşa edilmiş olan Skolastika Hamamı, adını dördüncü yüzyılda yapılan restorasyona fon sağlamış olan Skolastika adındaki Hıristiyan hanımdan alır. Hamam, umumi tuvaletler (Latrines) ile Özel Ev’in de dâhil olduğu geniş bir kompleks içinde yer almaktadır.

Geniş Scholastica Banyo Kompleksi

TERAS EVLER(YAMAÇ EVLERİ) – KAÇIRILMAMALI!

Bu evlere giriş, Efes’e giriş ücretine dâhil değildir. Aslında Yamaçevler, çoğu turun ziyaret programında yer almaz. Bunu da tur fiyatlarını düşük tutma adına yaparlar; dolayısıyla, bu evler koruyucu bir çatı altında saklı olduğundan çoğu kimse ne kaçırdığını bilemez. Bunun iyi tarafı, kalabalık saatlerde bile gitseniz neredeyse tamamen size ayrılmış bir alanda dolaşabilmenizdir. Bu konuda bize güvenin; eğer ölmeden önce yapılacak şeyler listesindeki öz-çekimden fazlasının peşindeyseniz ve gerçekten Efes’te yaşamın nasıl olduğunu merak ediyorsanız Teras Evleri’ni mutlaka ziyaret edin!

Selçuk’un merkezinde bulunan Efes Müzesi’ni de bu ziyaretle birleştirdiğinizde (tercihen evlerden sonra), zenginlerin ev içlerinin nasıl olduğuyla ilgili eşsiz bilgilere sahip olacaksınız. Teras Evleri Roma Döneminde yapılmış olup, en eskisi M.Ö. 1.yüzyıldan kalmadır. MS 7.yüzyıla kadar konut olarak kullanılmış, burada kazılar 1960’ta başlamıştır. Üç teras katmanına yayılmış olan altı ünite, fresk ve mozaik döşemelerle süslenmiştir. O dönemlerde bile evlerde sıcak ve soğuk su ve ev içlerinde kil boruların sıcak havayı taşıdığı ısıtma sistemi bulunmaktaydı.

Lüks Teras Evler

LATRINES(UMUMİ TUVALETLER)

Efes’teki umumi tuvaletler 1.yüzyıldan kalmadır ve Özel Ev ve Hamam gibi Skolastika kompleksinin bir parçasıdır. Altında drenaj sistemi olan tuvaletler duvarlar boyunca sıralanmıştır; insanlar bunların kullanımı için para ödüyorlardı.

HADRIAN TAPINAĞI

Curetes Caddesi üzerindeki muhteşem yapılardan biri de Hadrian Tapınağıdır. Cephesinde dört Korint sütunu bulunur ve üzerinde kısmet tanrıçası Tyche’nin rölyefi bulunan kavisli bir kemeri vardır. Tapınağın içinde, şehrin kuruluş öyküsünün canlandırıldığı bazı frizlerin kopyalarına rastlarsınız. Orijinal parçalar ise Selçuk’taki Efes Müzesi’nde sergilenmektedir.

TRAJAN NYMPHAEUM’U

Trajan kutsal çeşmesi (Nymphaeum), çevresinde sütunlar ve İmparator ailesi, Dionysus, Satyr ve Afrodit heykelleri bulunan 20×10 metre boyutunda bir havuzdur.

Trajan Çeşmesi Nymphaeum’u

Trajan ve Curetes Caddesi Nymphaeum’u

HERCULES KAPISI

Bu kapı adını üzerindeki, bir aslan kürkü giymiş olan Hercules rölyefinden alır. Kapı, Curetes Caddesini yaya bölgesine dönüştürme amacıyla kasıtlı olarak geçişi daraltmaktadır.

MEMMIUS ANITI

Dört cephesi olan bu anıtın kuzeybatı cephesinde kare biçimli bir çeşme bulunur. MS 4.yüzyılda Memmius anısına yapılmıştır.

Memmius Anıtı

POLIO ÇEŞMESİ

Polio Çeşmesi, Devlet Agorası’nın güneyinde, Domitian Tapınağı’nın yanındadır. Çeşmeye su, bir dağıtım sistemine bağlı olan pişmiş kil borularla ve su kemerleri aracılığıyla gelir. Çeşme üzerinde bulunan Zeus başı bugün Selçuk’taki Efes Müzesi’nde sergilenmektedir. Bu çeşmenin temel özelliği, kavisli cephesidir. Ancak bu alan restorasyon nedeniyle kapalı olduğundan size fotoğraf sunamıyoruz.

DOMITIAN TAPINAĞI

Domitian Tapınağı’nın Efes’te bir imparatora adanmış ilk yapı olduğu söylenir. Yamaç üzerinde bir setin üzerine tonozlu temellere dayanarak inşa edilmiştir ve bir yanında sekiz diğer yanında on üç sütun bulunur. U şeklindeki sunağı İzmir’de bir müzeye taşınmıştır.

Domitian Tapınağı

DEA ROMA & DIVUS JULIUS TAPINAKLARI VE PRYTANEION

Dea Roma ve Divus Julius Tapınakları, halk arasında birlik oluşturması beklenen İmparatorluk Kültünün parçalarıdır. Odeonun bitişiğinde ve Prytaneion’un (Belediye Sarayı) önünde yer alırlar. Yönetim ofislerine, bir toplantı ve bir yemek salonuna sahip olan Prytaneion’da devlet arşivi tutulurdu. Prytaneion kazıları sırasında arkeologlar ünlü Artemis heykellerini buldular. Bunları Selçuk’taki Efes Müzesi’nin sergi salonunda görebilirsiniz.

Odeon’dan Dea Roma ve Divus Julius Tapınaklarına Doğru Kapı

ODEON

Odeon, hem tiyatro hem de Senato ya da Bouleuterion olarak kullanılırdı. Burası, şehrin danışma konseyinin ya da Boule’lerin (meclis üyeleri) toplandığı 1500 kişilik bir yapıdır.

Agora’ya Doğru Odeon Manzarası

Ticari Agora’nın Yanındaki Sütunlu Şerit

DEVLET AGORASI

Devlet Agorası, Odeon’un karşısında bulunan halka açık bir alandır. Halk, çeşitli nedenlerle ve değişik sayılarda olmak üzere burada toplanırdı. Üç yanında revaklar bulunan Devlet Agorası, 160×73 metre boyutunda. Farklı kaynaklara göre ya Isis ya da Augustus adına yapılmış bir de tapınağı bulunuyor.

EFES, ALTIN ÇAĞINDA NASILDI?

Efes’in altın çağında nasıl olduğunu merak ediyorsanız, Efes Vakfı sponsorluğunda Darmstadt Üniversitesi tarafından hazırlanan görselleştirmeyi izleyebilirsiniz.

EFES ZİYARETİ İÇİN EN İYİ ZAMAN

Kalabalıklardan kaçınmak isterseniz, Efesi’i ziyaret etmek için en iyi zaman sabahın erken saatleri ya da akşam üzeridir. Bunun için ziyaretinize, ya gezi teknesinin yolcuları gelmeden ya da tur otobüsü gittikten sonra başlamanız gerekir. Bu yöntemin size sağlayacağı fazladan getiri de, aşırı sıcaklıktan kendinizi korumak zorunda kalmamak olacaktır. Efes antik kenti, Nisan ortasından Eylül sonuna kadar her gün sabah 8 ile 18.30 arası, kış aylarında 8.30-18.00 arası ziyaret edilebilir. Yaz döneminde gece müzeciliği uygulaması süresince gişe 23:00 a kadar açıktır.

Efes’e bahar aylarında yapacağınız ziyaretin avantajları, günlerin kış aylarından daha uzun ve havanın ılık olmasından ve fazla kalabalık olmamasından kaynaklanır. İlkbaharda yağışlı bir güne denk gelebilirsiniz, mermer caddeler çok kaygan olacağından uygun ayakkabılar giymeniz önerilir.

EFES’E NASIL GİDİLİR?

Bu, Türkiye’nin her köşesinden geliyor olabileceğiniz için yanıtlaması güç bir sorudur. Ancak kısaca, eğer antik kente en yakın merkez olan Selçuk’ta kalıyorsanız en iyi seçenek taksiye binmek olur diyebiliriz. Üst girişe kadar ödeyeceğiniz ücret biraz yüksek olabilir, ancak geziye nereden başlamak istediğinize bağlı olarak bunun bir sakıncası olmayacaktır.

Bir sahil yerleşimi olan Kuşadası’ndan gelindiğinde ise dolmuş en iyi seçimdir. Eğer uçakla İzmir’e geldiyseniz, oradan Selçuk’a tren ile daha sonra da taksi ya da dolmuş kullanarak gelebilirsiniz. Gezinizi kendiniz planlamak istemiyorsanız da çok sayıda düzenlenmiş tur seçeneği bulunmaktadır.

EFES ÇEVRESİNDEKİ GÖRÜLECEK YERLER

Efes’i ziyaret etmenin bir güzelliği de, buranın ücra bir köşede olmamasından kaynaklanır. Efes’e yaptığınız ziyareti kolayca yakın çevresindeki Selçuk Kalesi, İsa Bey Camii, Selçuk’taki Efes Müzesi, Aziz John Bazilikası, Meryemana Evi, Yedi Uyuyanlar Mağarası ve Şirince’yi kapsayacak biçimde genişletebilirsiniz. Bu gönderide, Efes çevresindeki önemli yerler hakkındaki bilgiler yer almaktadır.

EFES ANTİK KENTİ ZİYARETİ İÇİN PRATİK BİLGİLER

Güncel bilet fiyatları ve ziyaret saatlerine aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.

• EFES

İstenirse İstanbul havaalanlarıyla bağlantılı olan en yakın havaalanı İzmir’dir.

Efes gezinizi en yararlı biçimde gerçekleştirebilmenizin püf noktasının doğru zamanlama ve iyi hazırlanma olduğunu hatırlatalım. Bu Efes rehberindeki fotoğraflara yakından bakın; sabah erken saatlerde ya da gün batımına yakın bir zamanda yapacağınız sakin ziyaret ile günün geri kalanında otobüsler dolusu insanlarla gerçekleştireceğiniz etkinlik arasındaki farkı net bir şekilde göreceksiniz.

Kalabalıklara yakalanmak istemiyorsanız ziyaretinizi zamanında ve önceden planlamak çok önemlidir. Geceyi Selçuk’ta geçirip gününüzü burada değerlendirin. Efes’e yalnız yapacağınız gezi, zamanın tamamen size ait olduğunu hissettiğiniz takdirde çok daha unutulmaz olacaktır.

YAKINDA NERELER VAR?

• Bergama :Bergama Akropolü gölgesinde yaşam 1.29 km
• Bergama Asklepieion’u: Mistik ve kutsal tedavi merkezi 2.17 km