İZMİR: TÜRKİYE’NİN DEĞERİ BİLİNMEYEN ŞEHİRLERİNDEN BİRİ

İzmir’in, üç bin yıldan uzun sürelik kayıtlı bir kentsel tarihe sahip olan bu büyüleyici şehrin, klasik antik çağlardan gelerek hayal gücüne hitap eden bir adı var: Smyrna. Yalnızca adı bile, Truvalıların kurduğu ve Homer’in (yok canım, Simpson değil!) doğum yeri olan, sokakları mürsafi (sarı sakız) kokulu bir şehrin zengin geçmişini hayal etmeye yetiyor. Fransız şair/yazar Victor Hugo bile gidip görmediği Smyrna’dan etkilenmiş, ‘Les Orientales’ dizisinde yer alan ‘La Captive’ adlı şiirinde bu şehirden söz etmiştir. (Şiirin İngilizcesi için buraya dokunun!)

Bugün Türkiye’nin üçüncü büyük kenti olan İzmir, genç nüfusu, canlı bir sanat ortamı ve son derece Avrupalı/Akdenizli havası ile tarihi mirasının kusursuz bir şekilde kaynaştığı bir şehir. Birçok gezginin ne yazık ki değerini fark edemeyip gezmeyi ihmal ettiği İzmir, Efes’e gitmekte olanların sıklıkla uğradığı bir limandır. Oysa Türkiye’de olup da İzmir’i ziyaret etmemek bir hatadır. Aşağıdaki metne baktığınızda bunun nedenini anlayacaksınız ve bu şehrin size neler sunduğunu göreceksiniz. Evet, İzmir kuşkusuz Türkiye’nin değeri en bilinmeyen kentlerinden biridir!

Alsancak’ta Kokteyl Zamanı

İZMİR’İN ZENGİN TARİHİNE KISACA BİR BAKIŞ

Giriş kısmında belirttiğimiz gibi İzmir’in kayıtlı tarihi 3000 yıl öncesine kadar uzanır. Bölgede Neolitik dönemden beri yerleşim olduğuna göre, insanların burada 8500 yıldır yaşamakta olduğu söylenebilir. Stratejik konumu sayesinde İzmir’in, varoluşundan beri Akdeniz’in önde gelen ticaret merkezlerinden biri olması şaşırtıcı değildir ve Smyrna adı, 1930’lara kadar kullanılmış, sonra kontrolü “İzmir” ele geçirmiştir.

İkonik Asansör ve Onunla Gelen Manzara

ESKİ VE YENİ SMYRNA:AGORA

Bugün Smyrna’dan geriye kalan, şehre tepeden bakan Kadifekale’de görülebilen harabeler ve aşağıda, İzmir’in göbeğindeki Agora antik kalıntılarıdır. Ancak halen Eski Smyrna diye bir yer de var: biraz daha içerilerde, Yamanlar dağı eteklerinde bir yerleşim bulunuyor! Yedinci yüzyıl civarında on iki İyon kentinden biri olarak Smyrna, daha da gelişip kentsel bir merkez durumuna gelmiştir. Smyrna, tarih boyunca Lidya ve sonra Eski Smyrna’nın M.Ö.545’te yıkımına kadar Pers yönetimine girmiştir.

Kadifekale’de Eski Kale Surlarına Tırmanış

Kadifekale ve İzmir’e Bir Bakış

Sonra Büyük İskender geliyor ve Smyrna’yı önce Kadifekale yamaçlarında sonra Pagos Dağında yeniden kuruyor. Son Bergama kralı III. Eumenes’in ölümünden sonra Smyrna Roma İmparatorluğuna ilhak olmuş. Hadrian dâhil Roma imparatorlarının da sıklıkla ziyaret ettiği şehir, Roma yönetimi altında daha da gelişmiş. Hıristiyanlığın erken döneminin yedi büyük kilisesinden biriyle de anılan Smyrna, Bizans döneminin başlarında bilinen dini bir merkez haline gelir, ancak M.S. 178’deki büyük depremden sonra tamamen toparlanamaz. Özgün Agora’nın yapımı Helenistik Dönem olduğu halde bugün karşımıza çıkan, deprem sonrası Roma İmparatoru Marcus Aurelius’un desteğiyle yeniden inşa edilen yapıdır.

Smyrna’da Güzel Stoa

Ortaçağ döneminde Selçuklular tarafından ele geçirilen Smyrna, daha sonra Bizans’ın idaresine geçti, Aziz John Şövalyelerinin işgal etmesinden kısa bir süre sonra da İznik İmparatorluğu tarafından geri alındı. On dördüncü yüzyıl başlarında Türkler hâlâ kontrolü ellerinde tutuyorlardı, ama Papa VI. Clement’in arkasındaki güçler tarafından 1344’ten sonra 60 yıl boyunca birlikte yaşama izin vermek zorunda bırakıldılar.

Bunu izleyen Osmanlı döneminin ardından Smyrna’yı harap eden ve çoğunlukla Hıristiyan olan halkını katleden Timur İmparatorluğu geldi. Ancak 1415 yılında Osmanlılar tekrar kontrolü ele geçirdiler ve 1475’te Venediklilerin kısa süreli bir müdahalesi dışında 1919’a kadar da burada kaldılar. On altıncı yüzyılın sonlarından sonra Smyrna dikkat çekici bir şekilde büyüdü ve o zamandan bu yana da bu büyüme durmadı. Şehir, İspanya’dan gelen yoğun bir Yahudi nüfus dâhil, Hollandalı, İngiliz, Fransız ve Venedikli tüccarların ticari merkezi haline geldi.

Smyrna ve Stoa

Smyrna Agora’sı

Smyrna’nın gelişimi, 1919 ile 1922 arasındaki kısa süreli Yunan varlığından sonra günümüz Türkiye’sine kadar devam etti ve kısa bir süre sonra da adı İzmir olarak değişti. Halen kozmopolit ve eklektik havası ağır basmakta olan İzmir, bu nedenle seyahat edilecek yerler listesine alınmayı hak eden güzel ve canlı bir şehir.

Stoa’yı Uzaktan Kontrol Ediyoruz

KENDİNE ÖZGÜ İZMİR SEMTLERİ

Dört milyonu aşan nüfusuyla önce İzmir’in ruhsuz, gürültülü bir metropol olduğu akla gelebilir. Ancak hızlı büyümesine karşın bu şehrin bir karakteri vardır, üstelik de sıcak ve dost canlısıdır. Burada sanki şehir görünümlü bir kasaba konukseverliğiyle karşılaşmış gibi olursunuz. İzmir, kendini sevimli bir kır evi gibi hissettiren, odadan odaya gezerken devasa yapısını unuttuğunuz büyük bir malikâne gibidir. İzmir söz konusu olduğunda odalar tüm mahallelerdir ve sevimli kır evi kendini bazen modern çatı katı tarzı ve bazen de tarihi yapılar ile hissettirir. Şehrin en iyi tarafı, her yere kolayca toplu taşıma ile ulaşılabilmesidir.

Bizim favorimiz, sizi Fahrettin Altay’dan ve Halkapınar’dan alıp sahil boyunca getirip götüren tramvay hattı, Konak Tramvayıdır. Burada adı geçen hemen her yere gitmek için Konak Tramvayı kullanılabilir; sadece Kadifekale’deki kaleye ve tabi bir de zevkli bir feribot seyahatiyle ulaşabileceğiniz, körfezin öbür tarafındaki Bostanlı’ya tramvayla gidemezsiniz. İzmir’de toplu taşıma kullanımıyla ilgili daha fazla bilgiye ileride yer vereceğiz.

Pasaport İskelesi

İzmir’in tüm mahallelerini burada sıralamak çok fazla olabilir, ama sizde İzmir’i gezme isteği uyandıracak bir şehir turunu kolayca ve zevkle yapabiliriz. Nereye giderseniz gidin, İzmir’de geçmiş ile bugünü iç içe geçmiş bir şekilde bulursunuz ve İzmir, eşsiz atmosferini çok kültürlü tarihine borçludur. Bu güzel şehir gezisi rotası hem sanat hem yemek severlere, ayrıca hem tarih hem de alışveriş meraklılarına uygundur. Pek çok çehresi olan İzmir, eşit dozda da karakter sahibidir. Bu şehir bohem olduğu kadar sofistike, tarih dolu olduğu kadar modern, gündüzleri keyifli olduğu kadar da geceleri merak uyandırıcıdır. 

KEMERALTI’NIN TARİHİ ATMOSFERİ

Agora ve Konak Meydanı arasında bulunan Kemeraltı, İzmir’in tarihi alışveriş bölgesidir. Dar sokakların labirent gibi birbiri içinde kaynaştığı bu bölgede sayısız dükkân, kafe ve restoranın yanı sıra, birçok cami ve sinagog ile muhteşem Kızlarağası Hanı da dâhil olmak üzere tarihi binalar da yer alır. Burası, taze ürünlerden çeşitli hediyeliklere kadar her şeyin satıldığı İzmir’in kalbidir. Aradığınız her ne olursa olsun, Kemeraltı’ndaki dükkânlarda bulabileceğinizi söylemek yanlış olmaz.

Kemeraltı’nda Aralarında Taze Balık Satan Mağazalardan Bir Tanesi

Kemeraltı’nda Canlı Bir Performans

Antik dönemde Kızlarağası Han, Smyrna eski limanında yer alıyordu. Ancak zamanla bölge alüvyonla dolarak hanı denizden uzaklaştırmış, burada pek çok dükkân açılmıştır.

Türkiye’nin en geniş açık-hava pazaryerlerinden biri olan, 270 hektarın üzerindeki bu alanda alışveriş ve yeme-içme keyfinin sınırı da yok! Kısacası, Kemeraltı sokaklarında dolaşmadan İzmir’i gezdim diyemezsiniz. Kahveler Sokağı’nda Türk kahvesi içmeli, lezzetli ev ve sokak yemeklerinin tadına bakmalısınız. Bakır, gümüş, ipek, baharat, kuru bitki ya da aklınıza gelen başka bir şeyleri satın alabilirsiniz. İşte Kemeraltı böyle bir yerdir!

Ev Yemekleri, İzmir’de Gidilecek Yerlerden Biri, Abbas’ın Yeri!

Kızlarağası Han’ın En Üst Katındaki Antika Dükkanları

KONAK MEYDANI VE ÜNLÜ SAAT KULESİ

İzmir fotoğraflarının pek çoğunda karşımıza çıkan Saat Kulesi, İzmir’in simgesi olmuştur. Sultan II. Abdülhamid’in tahta çıkışının 25. yılı münasebetiyle 1901 yılında yapılmıştır. Konak Meydanı’nda bulunan kulenin çevresinde uçuşan güvercinler, burada yapacağınız öz-çekime özel bir hareket katacaktır.

İzmir Saat Kulesi

Gece Vakti İzmir’de Saat Kulesi

Aynı meydanda bulunan küçük ama büyüleyici Konak Camii’ni ziyaret etmeyi de ihmal etmemelisiniz.

KONAK PİER

Konak Meydanı yakınında bulunan Konak Pier’in, 1890 yılında ünlü mimar Gustave Eiffel tarafından tasarlandığı söylenir. Önce gümrük binası olarak yapılmış, sonra balık haline dönüştürülmüş olan yapı bugün şık bir alışveriş merkezidir. Bir sineması da olan ve deniz kenarında çok sayıda farklı türde yeme-içme seçeneği sunan bu merkezi, bu tarz yerleri sevmeyenler bile mimarisinin ilginç özelliği nedeniyle zaman ayırıp görmelidir.

GÜNBATIMI İÇİN BOSTANLI’YA KISA BİR FERİBOT GEZİSİ

Günbatımını izlemekten hoşlanıyorsanız, hem feribotla Konak’tan Bostanlı’ya gitmeyi başlı başına çok keyifli bulacak, hem de Bostanlı’da günbatımı izlenmesi için kurulan ahşap platformun hoş bir kent mimarisi örneği olduğunu göreceksiniz. Buranın popülerliğinin de, İzmirlilerin sergilediği ilgiden kaynaklandığına tanık olursunuz. Feribot geçişini yeterince erken yapabilirseniz, hemen yakındaki Açık Hava Arkeoloji Müzesi’ne de göz atabilirsiniz.

İZMİR’İN LİMAN BÖLGESİ:SON MODA ALSANCAK

Alsancak’ın sevilmeyen nesi var? İzmir’in bu bölgesinde sahil boyunca uzanan bir kordon, farklı dönemlere ait evler, pek hoş bar ve restoranların yer aldığı ilginç küçük dar yollar ve dükkânlar, müzeler, eskiciler ve daha başka pek çok mekân bulabilirsiniz. Bütün bir günü, özellikle de acele etmeden atmosferin tadını çıkarmak istiyorsanız Alsancak’ta geçirebilirsiniz.

Typical Alsancak Street

Alsancak’ta Münire

İzmir’in bu tarafının, buradaki barların şık ortamlar ve çeşitli eğlenceler sunmaya başladığı akşam saatlerinde canlandığı görülür. Ancak hava karardıktan sonra bile her yaştan kişiye hitap eden bir yer olduğu söylenebilir. Alsancak’ın modern ve moda olan ile aile tarzı olan arasında mükemmel bir dengeye sahip olduğunu söyleyebiliriz.

Yeşillikler içindeki Kültürpark, Aziz Polycarp Kilisesi ve tarihi Fransız Fahri Konsolosluk binası içindeki İzmir’de açılan bazı en iyi sanat sergilerinin yer aldığı Arkas Sanat Merkezi de Alsancak’tadır. Alsancak’ta bulabileceğiniz diğer müze ve kültür ortamlarından bazıları Zübeyde Hanım Eğitim Gemisi, Karikatür Müzesi ve tabi ki bugün bir konser mekânı olarak da kullanılan tarihi Havagazı Fabrikası Kültür Merkezi sayılabilir.

Tarihi Havagazı Fabrikası Kültür Merkezi

İzmir’de Kültürpark; Yeşil Bir Vaha

DİĞER DÖNÜŞTÜRÜLMÜŞ BİNALAR

İzmir’in zengin tarihinin yansımalarını tüm şehirde görmek mümkündür ve zaman içinde bazı yapıların eski ile yeni arasında zevkli bir karışıma doğru evrildiğine de tanık oluruz. Alsancak’taki eski fabrika arazisi buna iyi bir örnektir; ama Aziz Vukolos Kilisesi de bir yapının farklı bir amaca uygun bir hale getirilmesinin güzel bir örneğidir. Kapılar Mahallesindeki eski Ortodoks Kilisesi bugün kültürel etkinliklere ve performanslara ev sahipliği yaparken, İzmir Basın Müzesi de müştemilatında kendisine yer bulmuştur.

Şimdi Bir Kültür Mekanı Olan St.Vukolus Kilisesi

İZMİR’İN DİĞER BİR SİMGESİ:ASANSÖR

Şehrin bir diğer simgesel özelliği olan Asansör’den İzmir’in güzelliğini seyretmeden bu gezi tamamlanmış sayılmaz. İzmir’in Karataş mahallesinde bulunan bu asansör 1907 yılında zengin bir Yahudi banker tarafından yaptırılmış; dik kayalıkların üzerine evlerin inşasını ve ulaşımı kolaylaştırmış. Asansörün altındaki tablo gibi dar sokak da en az asansörün kendisi kadar görülesi bir yer. Hayattayken burayı çok sevmiş olan ünlü şarkıcı Dario Moreno’nun adını taşıyan sokak boyunca ilginç kafe ve lokantalar sıralanıyor. Eğer manzaralı bir yerde yiyip içmeyi düşünüyorsanız, Asansör’ün tepesinde güzel bir restoran bulunuyor.

İkonik Asansör

İZMİR’DE TOPLU TAŞIMA VE DİĞER KOLAYLIKLAR

Kendinizi öldüresiye kadar yürümeyi planlamıyorsanız, şehri keşfe çıktığınızda en uygun yöntem, İzmir’in mükemmel işleyen toplu taşıma ağından yararlanmaktır. Kolaylıkla birlikte biraz da ekonomi yapmak isterseniz, kendinize bir “İzmirim Kart” satın alabilirsiniz. Tıpkı İstanbul Kart gibi İzmirim Kart da otobüs ya da tramvaylara inip-binmek için kusursuz bir araçtır. Hatta bu kartı feribot ya da teleferik ile gidilen yerler için de kullanabilirsiniz.

İzmirim Kart, şehrin her yanındaki satışa sunulduğu çeşitli noktalardan temin edilebilir. En kolay yolu ise, online uygulamayı telefonunuza indirerek kullanmaktır.Bundan sonra ise tek yapacağınız, hangi taşıtı kullanıyorsanız onun girişindeki cihaza kartınızı okutmaktan ibarettir. İzmirim Kart ayrıca şehir turu yapılan üstü açık turist otobüslerinde de geçerlidir.

Unutmayın, İzmir’deki tramvay hatlarının farklı bir web sitesi olduğu halde, İzmirim Kartınızı bu araçlarda da kullanabiliyorsunuz!

Hangi hatların sizi gitmek istediğiniz yerlere götüreceğini bulmak için uygun arama işlevine, buraya dokunarak ulaşabilirsiniz

Bu metinde yer verdiğimiz İzmir’in gezilecek yerleri, bu şehrin bir gezgine sunduklarının çok küçük bir parçası; bunları sizde iştah uyandırmak amacıyla sunduğumuzu düşünün! İzmir’in bu turistik haritasında ilginizi çekecek daha fazla yer bulacağınızdan eminiz. İzmir’de gezeceğiniz yerler listenize Arkeoloji Müzesi’ni, Etnografya Müzesi’ni ve Kültürpark’taki Sanat ve Tarih Müzesi’ni mutlaka eklemenizi öneririz.

• Sığacık: the Cittaslow alternative for Alaçatı
• Teos: century-old olive trees, an antique harbor, and Dionysus